Als je ergens klaar voor bent, dan ben je voorbereid, dan weet je wat er op je af komt en wat je te doen staat. Ik ben nog maar net begonnen bij SWOV en ik weet al wat mij te doen staat. Met SWOV bijdragen aan een halvering van het aantal verkeersslachtoffers in acht jaar.
Nederland heeft zich tot doel gesteld om nul verkeersslachtoffers te hebben in 2050. Maar 2050 is ver weg. Dertig jaar in de toekomst nodigt niet uit tot het maken van concrete plannen. Dat heeft politiek Den Haag ook begrepen en men heeft zich daarover uitgesproken. Eind vorig jaar is de motie Geurts aangenomen die oproept tot het hanteren van een ‘tussendoelstelling’: een halvering van het aantal verkeersslachtoffers in 2030 en - let wel – de motie vraagt ook om deze doelstelling al volgende maand in te vullen. SWOV is daar blij mee want we hebben geconstateerd dat landen met een concrete doelstelling meer veiligheidswinst boeken!
De opgave is fors. Als we naar het verleden kijken is het zelfs zeer ambitieus. Begin jaren zeventig vielen er ongeveer drieduizend verkeersdoden per jaar. Dat was de piek, daarna begon het aantal verkeersslachtoffers voor het eerst te dalen. Rond 1985 was het aantal dodelijke slachtoffers gehalveerd. Dat duurde 15 jaar. In 2005, dus 20 jaar later, was het aantal dodelijke slachtoffers nogmaals gehalveerd. En nu moeten we in de acht jaar tot 2030 opnieuw halveren. Dat is nog nooit vertoond … en daarbij komt dat het met de verkeersveiligheid de laatste jaren niet de goede kant op gaat in Nederland.
Het aantal dodelijke slachtoffers ligt al bijna een decennium net boven de 600. In het coronajaar 2020 nog steeds op 610. Het aantal ernstige gewonden ligt al jaren boven de 20.000. En we verwachten zelfs een stijging van het aantal ernstige verkeersgewonden.
Maar we hoeven niet naar het verleden te kijken. Laten we afspreken dat we klaar zijn met het verleden en kijken of we klaar zijn voor de toekomst: niet voor niets het thema van dit NVVC. Want als we naar de toekomst kijken, moet tot 2030 het aantal verkeersdoden elk jaar met 40 afnemen Dat is haalbaar.
Er is dan wel haast geboden, want onze infrastructuur is nog niet klaar voor die toekomst. Nog niet alle fietspaden zijn vrij van obstakels of hebben een veilige berm, nog niet alle 80 km/u-wegen hebben een fysieke rijrichtingscheiding, niet alle 30 km/u-zones zijn goed ingericht en nog niet alle 50 km/u-wegen hebben een vrijliggend fietspad. Gelukkig weten we welke maatregelen er nodig zijn. Maar we weten ook dat ze op veel plekken nog niet genomen zijn.
Met het geld dat in het kader van het SPV – het Strategisch Plan verkeersveiligheid – is gereserveerd, kunnen we een eerste verschil maken. SWOV is binnen het SPV een van de kennispartners en uit het Kennisnetwerk SPV hoor ik dat gemeenten al flink in de weer zijn met het veiliger maken van hun wegen. Gaan we terug naar de ongevallenstatistieken dan is het daar ook te doen en het geld wel besteed. Want de daling in het aantal dodelijke slachtoffers in de afgelopen 50 jaar betreft vooral automobilisten. Het aantal fietsers dat omkomt in het verkeer is grosso modo gelijk gebleven. Daar ligt de winst!
Dat kan SWOV niet alleen. Niet als we ook moeten focussen op de uitdagingen die liggen te wachten na 2030. Er is maar één SWOV en er zijn honderden decentrale overheden. We zullen onze kennis beschikbaar blijven stellen voor wegbeheerders, en uitvoerders en voor beleidsmakers en beslissers. Zodat we gezamenlijk de aantallen verkeersslachtoffers kunnen laten dalen en daarmee veel levens en menselijk leed kunnen besparen. Ik ben daar klaar voor.
Drs. Martin Damen,
Directeur-bestuurder SWOV
