De Fietsersbond is blij dat we door Christophe van der Maat uitgenodigd zijn om onze visie op verkeersveiligheid te geven. De Fietsersbond pleit sinds enkele maanden voor verbreding van de discussie van verkeersveiligheid naar verkeersgezondheid. Het is steeds belangrijker om de gezondheidswinst van actieve mobiliteit (fietsen en wandelen) mee te nemen in de discussie over veiligheid. Die winst is namelijk fors en wordt daarbij maatschappelijk gezien steeds relevanter. De maatschappelijke en economische schade door inactiviteit is ondertussen aanzienlijk groter dan die door verkeersonveiligheid. Daarom moeten we naar een breder perspectief op mobiliteit en veiligheid, waarin ongevallen, milieu en algehele gezondheid een rol spelen.
Risico’s
Vanzelfsprekend moeten we blijven streven naar zo min mogelijk verkeersongelukken. Zoals Christophe al schrijft: elke dode en elke gewonde is er 1 teveel. Maar een te sterke focus op absolute aantallen gewonden en doden kan leiden tot beleid dat fietsen onaantrekkelijker maakt en doet verminderen. We moeten als samenleving niet de fout gaan maken om fietsen te ontmoedigen om zo ongelukken te voorkomen. Ouderen lopen meer risico om een ongeval te krijgen wanneer ze fietsen, maar ze blijven hierdoor ook langer gezond. Daarbij zijn ze gelukkiger als ze mobiel blijven en kunnen blijven bewegen. De gezondheidswinst is vele malen groter dan de schade door de ongevallen. Voor kinderen geldt hetzelfde. Breng je ze met de auto naar school omdat het verkeer zo gevaarlijk is, of laat je ze fietsen, waardoor ze samen avonturen kunnen beleven, ze fysiek sterker worden en we obesitas tegengaan?
Het betrekken van gezondheid bij de discussie over verkeersveiligheid betekent ook dat luchtkwaliteit een belangrijk onderdeel wordt van deze discussie. Het negatieve effect van luchtvervuiling (denk bijvoorbeeld aan de extreem vervuilende brommers en snorscooters op het fietspad) op de gezondheid van fietsers is namelijk driemaal groter dan dat van verkeersongevallen.
Moedige stappen nodig
In Nederland is het aantal verkeersdoden spectaculair gedaald in de laatste decennia. De laatste jaren is het aantal fietsers dat overlijdt als gevolg van een verkeersongeval echter vrij constant, het percentage fietsers onder alle dodelijke slachtoffers stijgt zelfs. De trieste werkelijkheid is dat er om de dag een fietser overlijdt in het verkeer, meestal na een botsing met een auto. Bovendien stijgt het aantal ernstig gewonde fietsers, vaak als gevolg van een eenzijdig ongeval (zonder botspartner). Daarnaast worden Nederlanders steeds ongezonder omdat de bewegingsarmoede toeneemt. Een goede verkeersgezondheid zou daarom de nieuwe stip op de horizon moeten worden op het vlak van verkeersveiligheid.
Om verkeersgezondheid in brede zin te bevorderen zijn een aantal wezenlijke en moedige stappen nodig. Samengevat komt het erop neer dat we een openbare ruimte ontwerpen waar mensen worden uitgenodigd om te bewegen. Dit lukt wanneer iedereen, van 8 tot 80 jaar, zich veilig en comfortabel durft te bewegen en we maximaal inzetten op toepassing van technologie die fietsen en wandelen veiliger maakt.
Hoe krijgen we dat voor elkaar?
- Zorg voor eminente en vergevingsgezinde fietsinfrastructuur. Beknibbel niet op richtlijnen en uitvoering.
- Verklein de snelheidsverschillen: Maak 30 km/uur de norm in de bebouwde kom en 60 km/uur de norm op provinciale wegen.
- Organiseer automatisch de maximumsnelheid door verplichting van ISA: Intelligente Snelheids Assistentie; De technologie daarvoor is beschikbaar.
- Werk aan zo snel mogelijke Europese invoering van de fietsersairbag op de voorruit en van automatisch remmen.
- Geef specifieke aandacht aan ouderen door het geven van cursussen en blijf werken aan de verdere technologische verbetering van de fiets voor deze doelgroep
- Neem stringente maatregelen tegen ultrafijnstof en roet, bijvoorbeeld door scooters naar de rijbaan te plaatsen en elektrisch rijden te stimuleren.
Ik geef de blog aan Paul de Rook door. Hij is als wethouder van Groningen een van de grote gangmakers van het Nederlandse mobiliteitsbeleid en tevens recent gekozen tot Lokaal bestuurder 2015 gekozen vanwege zijn transparante manier van besturen. Ik ben heel benieuwd naar zijn ideeën over hoe we voor verkeersveiligheidsmaatregelen, zoals die genoemd in bovenstaand blog, meer draagvlak kunnen krijgen.
